چرا خدایی که میگه مهربونه راضی میشه من سختی هایی را که در توانم نیست رو تحمل کنم؟ چرا هر چه بیشتر ازش کمک میخوام مشکلاتم بیشتر و سختتر میشه وبیشتر حالمو می گیره؟ چطور به خودم ثابت کنم که خدا می تونه کمکم کنه در صورتی اصلا یاد ندارم کمکم کرده باشه؟!
با سلام خدمت شما پرسشگر گرامی
بی شک خدا ارحم الراحمین (مهربان ترین مهربانان)است لیکن باید توجه نمود که واقعیت سختی
ها چیست وچگونه است لذا ابتدا توجه شما را برای تامل بیشتر نسبت به حل مشکل درونی شما
به سخن استاد مطهری جلب می کنم :
ایشان در مورد نقش تضادها و سختی ها در زندگی چنین نوشته است:
«این خصوصیت، مربوط به موجودات زنده، بالاخص انسان است که سختی ها و گرفتاری ها مقدمه
کمال ها و پیشرفت ها است. ضربه ها جمادات رانابود می سازد و از قدرت آن ها می کاهد ولی
موجودات زنده را تحریک می کند و نیرومند می سازد… آدمی باید مشقت ها تحمل کند و سختی
ها بکشد تا هستی لایق خود را بیابد. تضاد و کشمکش، شلاق تکامل است. موجودات زنده با این
شلاق راه خود را به سوی کمال می پیمایند. این قانون، در جهان نباتات، حیوانات و بالاخص انسان
صادق است… . سختی و گرفتاری هم تربیت کننده فرد و هم بیدار کننده ملت ها است. سختی،
بیدار سازنده و هوشیار کننده انسان های خفته و تحریک کننده عزم ها و اراده ها است. گرفتاری
ها همچون صیقلی که به آهن و فولاد می دهند. هر چه بیش تر با روان آدمی تماس گیرد او را
مصمم تر و فعال تر و برنده تر می کند؛ زیرا خاصیت حیات این است که در برابر سختی مقاومت کند
و به طور خودآگاه و یا ناخودآگاه آماده مقابله با آن گردد. اکسیر حیات دو چیز است: عشق و آن
دیگر بلا. این دو نبوغ می آفرینند و از موارد افسرده و بی فروغ گوهرهایی تابناک و درخشان به
وجود می آورند.
چه بسا در انتها این پرسش به ذهن پرسشگر محترم بیاید که شاید کسی اساساً نمی خواهد به
سعادت و نیکبختی برسد، آنگاه آیا این نوعی جبر(اجبار) نخواهد بود که خدای متعال او را ـ با آن که
خود از خلقت خودناراضی است ـ آفریده و او را در مسیر پردردسر زندگی قرار داده است. به نظر
می آید چنین اعتراضی پرسشی غیرطبیعی و به خاطر آمیخته بودن ذات انسانی به کمال طلبی و
سعادت، اعتراضی خطا و بی تناسب با وجود فطری انسان است و نشان از نبود آگاهی و معرفت
کامل به خدای متعال به عنوان کمال مطلق دارد. محال است کسی اللّه را (خدا) شناخته باشد، در
عین حال نخواهد خود را به آن سرچشمه فیض و هستی نزدیک گرداند و نیستی را بر هستی
ترجیح دهد.
لیکن توجه به دلائل زیر نیز راهگشا خواهد بود :
1:اینکه انسان چه چیزی را خوشبختی ببیند و چه چیزی را بدبختی ؟! باید ملاک خوشبختی و بد
بختی را با معیارهایی که دین بیان کرده تطبیق دهیم . مسلما برخی ظواهر دنیایی را که دیگران
برای خود خوشبختی می دانند ، برای مسلمین و مومنین شاید اصلا خوشبختی نباشد و بالعکس
بدبختی هم محسوب شود .
2:مسئله دوم این است که چنانچه در روایات بسیار زیادی بیان شده ( که من فقط چند تا از آنها را
نقل می کنم ) دنیا اصلا مکان آرامش و راحتی نیست ! بلکه همراه با بلاها و سختی هاست و
این از ویژگی های دنیاست ، دقت کنید که گفتم همراه با سختی است و نه بدبختی ؛ سختی
مثل این می ماند که من در دنیا بسیاری از کارها را که شاید برخی سخت باشد انجام می دهم تا
به هدف اخروی برسم ولی بدبختی را می توان این طور بیان کرد که فرد سختی می کشد و رنج
ها را تحمل می کند ولی هیچ هدف اخروی خوبی هم که امیدبخش وی باشد ندارد و در نهایت
دست خالی این دنیا را به پایان می برد . ( لطفا تمام احادیث زیر را با دقت مطالعه بفرمایید چون
حقایق بسیاری در انها نهفته است)
امیر مومنان علی علیه السلام فرمودند:
« دارٌ بِالبَلاءِ مَحفوفَةٌ وبِالغَدرِ مَعروفَةٌ ، لا تَدومُ أحوالُها ولا يَسلَمُ نُزّالُها . أحوالٌ مُختَلِفَةٌ وتاراتٌ
مُتَصَرِّفَةٌ »
(دنيا)سرايى است به بلا آميخته و به نيرنگ ، شناخته شده . احوال آن ناپايدار است و ساكنان آن ،
ايمن نيستند . احوالش گوناگون و حالاتش گذرنده است ) (1)
3:سومین نکته این است که ما انسانها برای این دنیا خلق نشده ایم ، بلکه دنیا برای ما خلق
شده تا با اعمال خودمون در اینجا ، سرای جاویدان آخرت رو برای زندگی ابدیمون آماده کنیم و در
این راه آزمایش های الهی بسیاری برای ما قرار داده شده :
*پيامبر خدا فرمودند:
« إنَّكُم خُلِقتُم لِلآخِرَةِ وَالدُّنيا خُلِقَت لَكُم »
« به درستى كه شما براى آخرت آفريده شده ايد و دنيا براى شما آفريده شده است » (2)
امیر مومنان علی علیه السلام فرمودند:
« لا ينعم بنعيم الآخرة إلا من صبر على بلاء الدنيا »
« از نعمت آخرت بهره مند نمی شود مگر کسی که بر بلای دینا صبر کند . » (3)
امیر مومنان علی علیه السلام فرمودند:
« أخرِجوا مِنَ الدُّنيا قُلوبَكُم مِن قَبلِ أن تَخرُج مِنها أبدانُكُم فَفيهَا اختُبِرتُم ولِغَيرِها خُلِقتُم »
« دل هايتان را از اين دنيا خارج كنيد قبل از آن كه بدن هايتان از آن خارج شود. پس در دنيا آزمايش
مى شويد و براى غير آن آفريده شده ايد » (4)
امام علی (علیه السلام ) در سفارش خود به فرزندشان امام حسن (علیه السلام)می فرمایند :
« يا بُنَيَّ إنّي قَد أنبَأتُكَ عَنِ الدُّنيا وحالِها وزَوالِها وَانتِقالِها ، وأنبَأتُكَ عَنِ الآخِرَةِ وما اُعِدَّ لأَهلِها فيها ،
وضَرَبتُ لَكَ فيهِمَا الأَمثالَ ، لِتَعتَبِرَ بِها ، وتَحذُوَ عَلَيها . إنَّما مَثَلُ مَن خَبَرَ الدُّنيا كَمَثَلِ قَومٍ سَفرٍ نَبا
بِهِم مَنزِلٌ جَديبٌ فَأَمّوا مَنزِلاً خَصيبا وجَنابا مَريعا ، فَاحتَمِلوا وَعثاءَ الطَّريقِ ، وفِراقَ الصَّديقِ ، وخُشونَةَ
السَّفَرِ ، وجُشوبَةَ المَطعَمِ ، لِيَأتوا سَعَةَ دارِهِم ، ومَنزِلَ قَرارِهِم ، فَلَيسَ يَجِدونَ لِشَيءٍ مِن ذلِكَ ألَما
، ولا يَرَونَ نَفَقَةً فيهِ مَغرَما ، ولا شَيءَ أحَبُّ إلَيهِم مِمّا قَرَّبَهُم مِن مَنزِلِهِم ، وأدناهُم مِن مَحَلَّتِهِم »
« اى فرزندم! همانا من تو را از دنيا و حالات آن و زوالش و دگرگونى اش آگاه ساختم، و از آخرت و
آنچه براى اهلش در آن مهيّا شده ، با خبر نمودم و در باره اين دو ، برايت مثال هايى زدم تا از آنها
عبرت بگيرى و در راه صحيح ، گام نهى . مَثَل كسانى كه دنيا را خوب آزموده اند ، همانند
مسافرانى است كه در سرمنزلى بى آب و آبادى و پرمشقّت كه قابل ماندن نيست قرار گرفته اند و
قصد دارند تا به منزلى پرنعمت و به ناحيه اى كه در آن آسايش و راحتى است كوچنمايند . پس
مشقت هاى راه و دورى دوستان و سختى سفر و ناگوارى غذاها را تحمّل كردند تا به خانه وسيع
خويش و سرمنزل قرار و آسايش خويش درآيند و از هيچ يك از اين مشكلات، احساس درد نمى
كنند و هزينه هاى مصرف شده را خسارت نمى شمرند و هيچ چيز برايشان محبوب تر از آن چيزى
نيست كه آنان را به منزلشان نزديك تر سازد و به محلشان برساند » (5)
لذا با توجه به دیدگاه اهلبیت باید دقت نمود که تفسیر ما از سختی وخوشبختی چیست ؟آیا
خداوندی را که بدنی سالم ونعمتهای فراوانی به ما داده است به خاطر وجود مشکلی درزندگی
ما نادیده پنداشتن عنایات الهی نیست که بگوییم به یاد ندارم کمک کرده باشددرحالی که او پناه
بی پناهان است ودرنهایت باید دقت نمود که آیا ما تمام شرایط وظوابطی که برای درخواست از او
لازم است رعایت نموده ایم ودرخواست ما به اجابت نرسیده است جای بسی تامل است که
پروردگار عالم بی دلیل وبی مصلحت ندای بنده خود را بی جواب بگذارد
پی نوشت ها :
1: نهج البلاغة ، خطبه 226 ؛ ر . ك : عيون الحكم والمواعظ، ص91 .
2: شعب الايمان ، ج7 ، ص360 ، ح10581 ؛ تنبيه الغافلين ، ص238 ، ح309
3: غررالحكم ص : 284
4: الأمالى ، صدوق : ص 110
5: نهج البلاغة ، نامه 31 ؛ تحف العقول ، ص73 ؛ بحار الأنوار ، ج77 ، ص202 ، ح1 .
نوشته شده از قاصدک
برای تعجیل در فرج صلوات
